เคยเห็นภาพข่าว งานฉลองกรุง “เนปิดอ” เมืองหลวงใหม่ของพม่า เมื่อหลายปีที่ผ่านมา ได้เห็นภาพอนุสาวรีย์มหึมาน่าเกรงขามด้านหลัง เกิดสนใจขึ้นมา เมื่อไปค้นต่อก็เลยรู้ว่า เป็น ” 3 กษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่แห่งพม่า ” เป็นใครกันบ้าง วันนี้จะขอแนะนำโดยย่อ ใครสนใจก็ลองค้นต่อกันดู (หรือจะไปถกต่อในวงซิมโพเซียมก็ได้นะ)
พระเจ้าอโนรธามังช่อ
พระเจ้าอโนรธา
พระเจ้าอโนรธามังช่อ หรือ พระเจ้าอโนรธา (Anawrahta) (พ.ศ. 1587-1620) ปฐมกษัตริย์พม่าแห่งราชวงศ์พุกามผู้ก่อตั้งอาณาจักรพุกาม เรื่องราวของพระเจ้าอโนรธานั้นมีกล่าวอยู่มากมายในประวัติศาสตร์พม่า ทั้งตำนานพื้นบ้าน ศิลาจารึก และปรัมปราต่าง ๆ จนดูคล้ายเป็นกษัตริย์ในตำนานมากกว่าจะมีพระองค์จริง เช่น การขึ้นครองบัลลังก์ของพระองค์ด้วยการปราบดาภิเษกได้เพราะมีพระอินทร์อุปถัมภ์ เป็นต้น
พระองค์คือกษัตริย์พม่าพระองค์แรกที่สร้างความปึกแผ่นแก่พม่า ทรงรวบรวมแว่นแคว้นต่าง ๆ ขึ้นเป็นหนึ่งเดียว อีกทั้งยังทรงสถาปนาพระพุทธศาสนาให้สถิตย์อยู่ในพม่าตราบจนทุกวันนี้ด้วย
พระเจ้าอโนรธาขึ้นครองราชย์ในปี พ.ศ. 1587 (ค.ศ. 1044) ช่วงเวลาที่พระองค์ขึ้นครองราชย์นั้น อาณาบริเวณของพุกามกินพื้นที่เพียงแถบเมืองพุกามและประเทศพม่า (ในปัจจุบัน) ตอนกลางเท่านั้น ต่อมา พระเจ้าองค์ได้สถาปนาราชอาณาจักรที่แข็งแกร่งมั่นคงโดยรวมเอาเมืองประเทศราชเล็ก ๆ ที่แยกกันเป็นส่วน ๆ ณ เวลานั้น
พระเจ้าอโนรธาเมื่อทรงครองราชย์แล้ว ไม่ทรงโปรดที่ชาวพม่าขณะนั้น นับถือความเชื่อพื้นเมืองอย่างงมงาย เช่น ผี หรือ นัต และนักบวชนอกศาสนา (อะเยจี) เป็นต้น จึงทรงสถาปนาพระพุทธศาสนาให้สถิตย์อยู่ในอาณาจักรพม่า ซึ่งในขณะนั้น มีพระรูปหนึ่ง ชื่อ พระชินอรหันต์ กำลังจารึกแสวงบุญจากเมืองสะเทิมมายังพุกาม พระเจ้าอโนรธาได้แสดงความนอบนบต่อพระชินอรหันต์ พระองค์ก็ทรงมีศรัทธาเป็นอย่างยิ่ง จึงทรงขอร้องให้พระชินอรหันต์เผยแผ่พระศาสนาในพุกาม และด้วยความช่วยเหลือของพระชินอรหันต์ พระองค์จึงสามารถสถาปนาพุทธศาสนาให้มั่นคงขึ้นเป็นครั้งแรกในพม่า
พระเจ้าอโนรธามังช่อสวรรคตในปี พ.ศ. 1620 ตามพงศาวดารพม่าระบุว่า พระองค์สวรรคตด้วยอุบัติเหตุระหว่างออกล่าสัตว์ เนื่องจากถูกกระบือเผือกขวิด
พระเจ้าบุเรงนอง
พระเจ้าบุเรงนอง (Bayinnaung) (พ.ศ.2094 – 2124) พระนามออกเสียงตามสำเนียงพม่าว่า “บาเยนอง” มีความหมายว่า “พระเชษฐาธิราช”) มีพระนามเต็มว่า “บาเยนองจอเดงนรธา” (ไทยเรียกเพี้ยนเป็น “บุเรงนองกะยอดินนรธา“) แปลว่า “พระเชษฐาธิราชผู้ทรงกฤษดาภิหาร”
พระเจ้าบุเรงนอง
กษัตริย์พม่าพระองค์ที่ 3 ในราชวงศ์ตองอู แน่นอนพระองค์เป็นกษัตริย์พม่าองค์ที่คนไทยหรือชาวต่างชาติ รู้จักดีที่สุดก็ว่าได้ เนื่องด้วยเกียรติประวัติอันเลื่องลือ จนมีฉายาว่า “พระเจ้าชนะสิบทิศ” อีกทั้งยังมีวรรณคดีประเภท นิยายปลอมพงศาวดารชื่อดังที่มีพระองค์เป็นตัวเอกของเรื่อง คือ “ผู้ชนะสิบทิศ” ด้วย ซึ่งได้มีการนำไปสร้างเป็นละคร ภาพยนตร์ในภายหลังหลายต่อหลายครั้ง
พระนามต่าง ๆ ก็มีอีกมาก เช่น “เซงพะยูเชง” แปลว่า “พระเจ้าช้างเผือก” หรือ “ตะละพะเนียเธอเจาะ” อันแปลว่า “พระเจ้าชนะสิบทิศ” เป็นฉายาที่พบในศิลาจารึกของชาวมอญ และชาวตะวันตกรู้จักพระองค์ในพระนาม “บราจินโนโค่” (Braginoco)
พระเจ้าบุเรงนอง นับว่าเป็นกษัตริย์พม่าที่ทางพม่านับว่า เป็นกษัตริย์ที่ยิ่งใหญ่ 1 ใน 3 พระองค์ ด้วยความเป็นกษัตริย์นักรบอันเป็นที่ปรากฏพระเกียรติเลื่องลือ โดยยุคสมัยของพระองค์ อาณาจักรตองอูเข้มแข็งและแผ่ไพศาลอย่างที่สุดในประวัติศาสตร์ โดยครอบคลุมอาณาเขตตั้งแต่ลุ่มน้ำอิระวดีจนถึงลุ่มแม่น้ำโขง มีประเทศราชต่าง ๆ มากมายในภูมิภาคอุษาคเนย์ ได้แก่ หงสาวดี, ล้านช้าง, ไทยใหญ่, เขมร, ญวน, อยุธยา, เชียงใหม่ เป็นต้น
พระเจ้าบุเรงนองสิ้นพระชนม์ในปี พ.ศ. 2124 ด้วยพระโรคชรา
พระเจ้าอลองพญา
พระเจ้าอลองพญา (Alaungpaya) (พ.ศ. 2295 – 2303) ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์อลองพญา หรือ ราชวงศ์คองบอง ราชวงศ์สุดท้ายของพม่า พระนามของพระองค์ออกสำเนียงเป็นภาษาพม่าว่า “อลองเมงตะยาจี” หรือ “อลองพะ” โดยมีความหมายถึง “พระโพธิสัตว์”
พระเจ้าอลองพญา
พระราชประวัติ กำเนิดเป็นสามัญชนธรรมดา นามว่า “อองไชยะ” หรือ “อองไจยะ” ที่หมู่บ้านเล็ก ๆ ชื่อ “มุตโชโบ” (ปัจจุบันอยู่ที่เมืองชเวโบ อยู่ห่าง 113 กิโลเมตร ทางตะวันออกเฉียงเหนือของมัณฑะเล) โดยเป็นคนที่เก่งกล้ามีความสามารถ มีความเป็นผู้นำ จนสามารถขึ้นเป็นผู้นำหมู่บ้าน ปราบปรามก๊กต่าง ๆ รวมประเทศเป็นปึกแผ่นอีกครั้ง เนื่องจากพม่าในยุคนั้น แผ่นดินได้แตกเป็นแคว้นเป็นเหล่า จนปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์ ตั้งราชวงศ์ใหม่ และตั้งพระนามโดยให้เชื่อว่า พระองค์เป็นเสมือนพระโพธิสัตว์มาปราบยุคเข็ญ และยังได้สถาปนาศูนย์กลางของอาณาจักรพม่าขึ้นใหม่ ที่เมืองชเวโบ ก่อนที่จะย้ายมาที่อังวะในยุคหลัง โดยมีเมืองอื่น ๆ รายล้อมเช่น อมระปุระ มณีปุระ หรือ สะกาย เป็นต้น อีกทั้ง พระองค์ยังเป็นผู้พัฒนาเมืองย่างกุ้งและพระราชทานชื่อเมืองนี้ ซึ่งเป็นอดีตเมืองหลวงของพม่าให้มีพัฒนาการขึ้นมาด้วย จากเดิมที่เป็นเพียงหมู่บ้านชาวประมงเล็ก ๆ
เมื่อปราบมอญราบคาบแล้ว พระองค์ก็คิดจะตีไทย คือกรุงศรีอยุธยา ให้อยู่ในอำนาจให้ได้เหมือนเมื่อครั้งพระเจ้าบุเรงนอง ๒๐๐ ปี ก่อนโน้น จึงยกทัพเข้ามาตี (ในตอนนั้นอยุธยาตรงกับรัชสมัยพระเจ้าเอกทัศน์) แต่ไม่สำเร็จ ต้องยกทัพกลับไป ไปประชวรสิ้นพระชนม์ระหว่างทาง เมื่อ พ.ศ.2503 ตามพงศาวดารไทยระบุว่าสิ้นพระชนม์เพราะปืนใหญ่แตกที่วัดหน้าพระเมรุ แต่ทางพงศาวดารพม่าระบุว่าสิ้นพระชนม์เพราะประชวร
* ข้อมูลจาก Wikipedia และ http://www.sakulthai.com (ราชวงศ์พม่าและญวน เมื่อปลายกรุงศรีอยุธยา, จุลลดา ภักดีภูมินทร์)
Read Full Post »